Để học CNTT tốt - Chương 1: Những kĩ năng mềm cần có

1.     Tiếng Anh

Bác Hồ đã nói “ Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Quay sang lĩnh vực IT, có tài mà không biết Tiếng Anh thì làm việc gì cũng khó ! Chẳng biết nói thế đã hợp vế chưa nhưng tôi chỉ muốn anh em hình dung ra tầm quan trọng của Tiếng Anh trong ngành IT. Bây giờ thế này nhá ! Tất cả các ngôn ngữ lập trình đều có cú pháp và câu lệnh dựa trên ngôn ngữ Anh. Tất cả các hệ điều hành, ứng dụng , phần mềm hay game phổ biến đều sử dụng ngôn ngữ là Anh. Họa chăng có một vài cái tích hợp Tiếng Việt. Nhưng Tiếng Việt đó không dành cho những người học CNTT chúng ta mà chỉ dành cho những người gần như không biết tí mù gì về Anh Văn. Vì thế để hiểu rõ bản chất của các ngôn ngữ lập trình, các hệ điều hành, các phần mềm ứng dụng ta cần phải hiểu được ngôn ngữ mà nó thể hiện, và không gì khác đó là Tiếng Anh. Chưa kể tới việc chúng ta phải tiếp xúc với các tài liệu Tiếng Anh, những cuốn sách cả ngàn trang mà không ai có thể dịch hết sang Việt Ngữ cho bạn được. Cuối cùng là đi làm, Tiếng Anh lại thực sự cần thiết, nó gần như là một điều kiện bắt buộc hoặc điều kiện bất thành văn mà các công ty yêu cầu ở nhân viên của mình.  Nó giúp bạn thể hiện với nhà tuyển dụng rằng bạn có khả năng làm việc trong môi trường quốc tế hóa, có khả năng giao tiếp với đối tác nước ngoài… Không biết Tiếng Anh đồng nghĩa với việc “Xin lỗi, chúng tôi không thể nhận bạn”.

2.     Chăm chỉ

Có vẻ nói thừa vì bất cứ ngành nào thì chăm chỉ bao giờ cũng là thước đo để đánh giá năng lực của mỗi người. Nhưng ở CNTT, chăm chỉ lại là một yếu tố vô cùng quan trọng. Nếu như ở ngành khác, bạn có thể không cần học và bạn vẫn có thể nắm bài, học bài và thi tốt nhưng với CNTT thì khác, lười biếng đồng nghĩa với thất bại. CNTT có vô vàn thứ phải học, từ cũ tới mới và nó thay đổi hàng ngày, hàng giờ nên nếu như bạn không chịu khó đọc tài liệu, làm bài tập và tiếp thu kiến thức mới thì bạn sẽ không thể học được, mãi mãi lạc hậu và sẽ chẳng ai nhận bạn vào làm việc.

3.     Tự học

Tự học là một kỹ năng vô cùng quan trọng của CNTT. Như các bạn đã biết, mỗi giờ lên lớp các thầy cô chỉ dạy qua cho ta nội dung bài học, có khi giảng nhanh và thao tác nhanh tới mức bạn chưa kịp nhìn rõ nó là cái gì và nó hoạt động ra sao. Vì vậy, nếu bạn không thể tự học ở nhà, tự tìm bài giảng, tài liệu để đọc, tự tìm bài tập để làm thì bạn sẽ không thể nắm bắt hết được kiến thức trên lớp cũng như các công nghệ mới mà nhà tuyển dụng cần. Tôi xin nhấn mạnh rằng, tự học là một kỹ năng vô cùng quan trọng mà bất cứ người học hay làm về CNTT đều phải có. Hãy nhớ “Let’s Do IT Yourself”. Kể cả sau này đi làm, thì bạn vẫn phải tự nghiên cứu những công nghệ mới, lúc này sẽ chẳng còn thầy nào có thể dậy bạn đâu.

4.     Làm việc nhóm

Ta có thể coi tự học là một hình thức làm việc độc lập, nhưng như vậy chưa đủ. Công việc CNTT luôn luôn đỏi hỏi chúng ta phải có kỹ năng làm việc theo nhóm. Ở các công ty, một người không thể một mình làm ra được một phần mềm mà đó là công sức của rất nhiều người, ở đó mỗi người sẽ đảm nhiệm một công đoạn. Nhưng để tạo ra được một phần mềm tốt, bán được thì dĩ nhiên phải có sự kết hợp chính xác giữa các khâu, giữa những người cùng thực hiện, mà ở đây chính là kỹ năng làm việc theo nhóm. Nó thể hiện qua việc bạn biết cách chuyển tiếp công việc của mình cho người khác, biết nhận xét đánh giá chung, biết nêu ý kiến cá nhân để xây dựng. Nếu là một người quản lý thì bạn cần phải phân công và sắp xếp công việc hợp lý, biết cách giải quyết mâu thuẫn và đưa ra quyết định chung cuối cùng… Ngay trên ghế đại học, các thầy cô đã cho các bạn làm bài tập theo nhóm, đấy chính là phương pháp rèn cho các bạn kỹ năng làm việc theo nhóm !

5.     Cẩn thận, tỉ mỉ

Nếu nói về mức độ yêu cầu cẩn thận tỉ mỉ thì có lẽ ngành CNTT đòi hỏi số 1. Bạn cứ nghĩ đơn giản thế này, một phần mềm chứa hàng ngàn thậm trí hàng triệu dòng lệnh, mà chỉ cần sai 1 trong số đó là cả chương trình có thể không hoạt động được. Việc gõ hàng chục ngàn dòng lệnh một ngày không cho phép bạn sai quá nhiều, như vậy tiến độ công việc của bạn sẽ giảm đi, đồng nghĩa với năng suất công việc thấp và chắc chắn xếp của bạn sẽ không vui vì điều đó đâu. Hơn nữa, việc bạn làm việc cẩu thả hoặc gõ thuật toán lỏng lẻo có thể gây ra lỗi nguy hiểm, hoặc làm cho người đọc mã nguồn của bạn cảm thấy khó hiểu. Vì thế hãy làm mọi việc thật cẩn thận, chắc chắn nó đúng 99% trước khi bạn chuyển sang việc tiếp theo.

6.     Kỹ năng giao tiếp

Là kỹ năng mềm tối quan trọng. Người ta thường nói “Mồm miệng đỡ chân tay”, cho nên người giao tiếp tốt thì công việc sẽ thuận lợi hơn rất là nhiều. Nhiều dự án CNTT đòi hỏi bạn phải có khả năng làm việc tập thể, thuyết trình, khả năng đàm phán, thương lượng với khách hàng cũng như lắng nghe ý kiến từ những người xung quanh. Nó càng quan trọng hơn khi bạn làm nhiệm vụ nhân viên hỗ trợ, hay nó chính là khả năng sắp xếp thời gian, tổ chức công việc khi bạn làm quản lý. Việc thuyết trình và vấn đáp bài tập lớn là cách mà bạn rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho bản thân mình.

7.     Phân tích và kỹ thuật

Anh em cần phải thể hiện được kỹ năng phân tích giải quyết vấn đề và năng khiếu kỹ thuật xuất sắc, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển phần mềm. Chúng có thể được thể hiện qua kết quả học tập và các dự án mà anh em tham gia hay các phần mềm mà anh em đã viết. Kỹ năng này ở mỗi người mỗi khác và mỗi chuyên ngành cũng khác nhau. Nhưng nói chung lại thì anh em cần thể hiện rằng mình có khả năng giải quyết công việc nhanh chóng, nắm bắt công nghệ nhanh, khả năng nghiên cứu và đánh giá công việc tốt.

8.     Sáng tạo

Sáng tạo chính là thứ làm phát triển CNTT, vì thế khả năng sáng tạo cao sẽ đưa anh em thăng tiến cực nhanh thậm chí anh em có thể đạt được thành công mà mơ cũng chưa từng mơ tới. Chỉ cần có ý tưởng, hãy cố gắng biến nó thành sản phẩm.

9.     Học từ người khác

Nó giống như câu “Học thày không tày học bạn”. Nếu thấy ai giỏi, hãy cố gắng làm quen và học hỏi từ người đó. Không chỉ có được kiến thức, mà bạn còn có thể xây dựng được những mối quan hệ lâu dài. Và hãy luôn nhớ rằng, đừng bao giờ ngại hỏi người khác những gì mà bạn chưa biết.

10.                         Thất bại là mẹ thành công

Đừng bao giờ thấy thất bại mà nản lòng, cá nhân tôi cũng đã từng Delete hàng chục cái trang web đầu tay vì nó không như ý muốn của mình. Hay một ví dụ như Edison đã thất bài vài nghìn lần trước khi sản xuất ra bóng đèn. Bài học này chắc tôi cũng không cần phải nói dài cho anh em, nhắc tới tiêu đề là anh em tự hiểu.